چاقی و بیماریهای قلبی-عروقی:
روندهای جهانی و راهکارهای پیشگیری در سال 2025
در سال ۲۰۲۵، چاقی به عنوان یکی از بزرگترین تهدیدهای سلامت عمومی جهان، نقش کلیدی در افزایش بار بیماریهای قلبی-عروقی (CVD) ایفا میکند. طبق گزارش جهانی قلب ۲۰۲۵ فدراسیون جهانی قلب (WHF)، مرگومیر ناشی از CVD مرتبط با شاخص توده بدنی بالا (BMI) بیش از دو برابر شده و اکنون نزدیک به ۱ در ۱۰ مرگهای CVD در جهان را تشکیل میدهد. این روند نه تنها در کشورهای توسعهیافته، بلکه به ویژه در کشورهای با درآمد متوسط، شتاب گرفته است. در این مقاله، به بررسی روندهای جهانی، آمارهای کلیدی و راهکارهای پیشگیری میپردازیم تا خوانندگان را با واقعیتهای این بحران آشنا کنیم و راههایی عملی برای مقابله پیشنهاد دهیم.
روندهای جهانی چاقی و تأثیر آن بر قلب
چاقی، که به عنوان BMI بالای ۳۰ کیلوگرم بر متر مربع تعریف میشود، در دهههای اخیر به سرعت گسترش یافته است. بر اساس دادههای سازمان بهداشت جهانی (WHO)، اگر روندهای فعلی ادامه یابد، تا پایان سال ۲۰۲۵، بیش از ۲.۷ میلیارد بزرگسال در جهان با اضافه وزن یا چاقی زندگی خواهند کرد. این افزایش، به ویژه در کودکان، خطر ابتلا به بیماریهای آترواسکلروتیک قلبی را به طور قابل توجهی بالا میبرد.
در گزارش WHF ۲۰۲۵، مشخص شده که موارد چاقی در تقریباً همه کشورها از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۲ افزایش یافته و مرگهای CVD مرتبط با BMI بالا به ۱.۹ میلیون مورد در سال رسیده است. این آمار در کشورهای با درآمد متوسط به اوج خود میرسد، جایی که نرخ مرگومیر تا ۶۷.۵ مورد در هر ۱۰۰,۰۰۰ نفر گزارش شده است. در ایالات متحده، طبق آمار انجمن قلب آمریکا (AHA) ۲۰۲۵، چاقی به همراه فشار خون بالا، عامل اصلی تداوم بیماری قلبی به عنوان علت اصلی مرگ است و بیش از ۷۰% بزرگسالان با اضافه وزن مواجه هستند.
| شاخص کلیدی | آمار جهانی (۲۰۲۵) | منبع |
|---|---|---|
| مرگهای CVD مرتبط با BMI بالا | ۱.۹ میلیون در سال | WHF Report ۲۰۲۵ |
| سهم چاقی در مرگهای CVD | ۱ در ۱۰ مورد | WHF Report ۲۰۲۵ |
| بزرگسالان با اضافه وزن/چاقی | ۲.۷ میلیارد | WHO |
| افزایش مرگومیر از ۱۹۹۰ | بیش از دو برابر | AHA Statistics ۲۰۲۵ |
| نرخ مرگ در کشورهای متوسط | ۶۷.۵ در ۱۰۰,۰۰۰ | WHF Report ۲۰۲۵ |
ین جدول خلاصهای از روندهای نگرانکننده را نشان میدهد و تأکید میکند که چاقی نه تنها یک مسئله زیباییشناختی، بلکه یک بحران قلبی-عروقی جهانی است.
عوامل خطر چاقی و ارتباط آن با CVD (بیماریهای قلبی-عروقی)
چاقی از طریق مکانیسمهایی مانند التهاب مزمن، اختلال در متابولیسم چربی و افزایش کلسترول LDL، خطر ابتلا به نارسایی قلبی (HF)، بیماری عروق کرونر و سکته را افزایش میدهد. گزارش AHA ۲۰۲۵ نشان میدهد که چاقی خطر HF را تا ۵۰% و سکته را تا ۳۰% بیشتر میکند. علاوه بر این، عوامل همراه مانند دیابت نوع ۲ و فشار خون بالا، که اغلب با چاقی همزمان هستند، چرخهای معیوب ایجاد میکنند.
در سطح جهانی، روندهای غذایی نامناسب (مانند مصرف بالای قند و چربیهای اشباع) و کمتحرکی، رانندگان اصلی این بحران هستند. گزارش WHF هشدار میدهد که بدون مداخله، تا سال ۲۰۵۰، بار CVD مرتبط با چاقی دو برابر خواهد شد.
راهکارهای پیشگیری:
خوشبختانه، پیشگیری از CVD مرتبط با چاقی امکانپذیر است و تمرکز بر مداخلات چندجانبه، کلید موفقیت است. طبق راهنمای جدید کالج کاردیولوژی آمریکا (ACC) ۲۰۲۵، استراتژیهای پیشگیری شامل موارد زیر میشود:
- تغییرات سبک زندگی: رژیم غذایی مدیترانهای یا DASH (که بر میوهها، سبزیجات و غلات کامل تأکید دارد) میتواند وزن را تا ۱۰% کاهش دهد و خطر CVD را ۲۰-۳۰% کم کند. حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت متوسط در هفته، مانند پیادهروی سریع، نیز ضروری است.
- برنامههای جامعهمحور و خانوادگی: این برنامهها، که بر آموزش تغذیه و فعالیت گروهی تمرکز دارند، در کاهش چاقی کودکان مؤثر بودهاند و میتوانند خطر CVD را در نسلهای آینده کاهش دهند.
- ترک سیگار و مدیریت استرس: ترک سیگار خطر CVD را تا ۵۰% کاهش میدهد و تکنیکهای mindfulness میتواند به کنترل وزن کمک کند.
قلبی سالمتر، آیندهای روشنتر
در سال ۲۰۲۵، چاقی نه تنها یک چالش فردی، بلکه یک بحران جهانی است که هر ساله به ۱.۶ میلیون مرگ زودرس از بیماریهای غیرواگیر مانند CVD، دیابت و سرطان دامن میزند. با دو برابر شدن مرگومیر قلبی مرتبط با BMI بالا از دهه ۱۹۹۰، و افزایش روندهای نگرانکننده مانند چاقی در ۱ نفر از هر ۸ بزرگسال جهان، زمان برای اقدام فوری فرا رسیده است.
ما به عنوان افراد جامعه، با تغییرات کوچک اما پایدار – مانند پیادهروی روزانه ۳۰ دقیقهای یا جایگزینی نوشابه با آب – مسئولیت سلامت قلب خود را بر عهده بگیریم. این روند معکوسپذیر است: کاهش وزن حتی ۵-۱۰ درصدی میتواند خطر CVD را تا ۳۰% پایین بیاورد. بیایید امروز، با غلبه بر استیگمای چاقی و تمرکز بر پیشگیری، به سوی جهانی با قلوب قویتر و زندگیهای طولانیتر گام برداریم. قلب شما ارزشش را دارد – از همین لحظه شروع کنید و با متخصصان مشورت نمایید.
